Prawo Autorskie

  1. Utwór jako przedmiot prawa autorskiego

 "Utwór stanowi centralną kategorię prawa autorskiego, wokół której budowane jest pojęcie tego prawa w zna­czeniu przedmiotowym i podmiotowym¹. Stąd określenie co jest, a co być nie może utworem, jest punktem wyjścia rozważań dotyczących ochrony prawnoautorskiej. Niniejszy artykuł prezentuje kryteria i cechy oraz stopień ich nasycenia niezbędne dla przyznania wytworowi pracy człowieka statusu utworu, a tym samym objęcia go prawnoautorską ochroną oraz przesłanki wyłączające taką ochronę prawną. "

2.   Podmiot prawa autorskiego

 "Twórcą jest osoba, która utwór stworzyła. Status twórcy przysługiwać może jedynie osobom fizycznym, z uwagi na fakt, iż tylko ona może podejmować działania mające charakter twórczy. Już z ustawowej definicji utworu wynika, iż jest on przejawem osobistego aktu twórczości, a co za tym idzie twórca nie może w tej kwestii zostać wyręczony przez inną osobę.
Stworzenie utworu jest zdarzeniem, z którym prawo wiąże określone skutki polegające na powstaniu prawa autorskiego. Prawo to może powstać na rzecz jakiejkolwiek osoby fizycznej, w związku z tym, iż zgodnie z art. 8 Kodeksu cywilnego, każdy człowiek ma zdolność prawną (zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków). Do powstania prawa autorskiego nie jest zatem wymagane osiągnięcie określonego wieku, świadomość tworzenia utworu, czy tez psychofizyczny stan twórcy."

3. Dozwolony użytek

 Dozwolony użytek stanowi ograniczenie treści autorskich praw majątkowych. Daje możliwość do korzystania z chronionego utworu bez zgody uprawnionego. Wyróżnia się dozwolony użytek osobisty i publiczny.
Przepisy oddziału 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych upoważniają do korzystania z utworu, bez zgody uprawnionego. Eksploatacja dzieła jest odpłatna lub nieodpłatna. Unormowanie takie wprowadza się ze względów praktycznych i osobistych użytkowników utworów, a także ze względu na interesy publiczne. Dlatego wyróżnia się dozwolony użytek osobisty i publiczny.

Warunki dozwolonego użytku

Dozwolony użytek zgodnie z art. 35 prawa autorskiego nie może naruszać normalnego korzystania z utworu i godzić w słuszne interesy twórcy. Przykładowo Eksploatacja dzieła nie może prowadzić do ekonomicznej konkurencji z korzystaniem, które nie jest objęte dozwolonym użytkiem. Przykładem godzenia w słuszne interesy twórcy jest nieusprawiedliwione zmniejszenie jego dochodów.
Korzystanie z utworu wymaga podania autora i źródła, z którego korzystamy.

4. Prawo cytatu

  "Dopuszczalna możliwość przytoczenia w tworzonym przez siebie dziele urywków rozpowszechnionych utworów lub drobnych utworów w całości bez zgody ich twórcy i bez uiszczania na jego rzecz wynagrodzenia. Prawo cytatu dotyczy twórczości chronionej majątkowymi prawami autorskimi i stanowi ich ograniczenie na rzecz dozwolonego użytku. Z utworów nie objętych prawami majątkowymi można bowiem korzystać swobodnie, pod warunkiem oznaczenia autora.
W prawie polskim prawo cytatu uregulowane jest w art. 29 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych: Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości."


5. Czas obowiązywania prawa autorskiego.

" W przeciętnym okresie obowiązywania prawa autorskiego nastąpiły istotne zmiany. W 1973 roku ponad 85 procent właścicieli praw autorskich nie przedłużało swojego prawa autorskiego. Oznacza to, że przeciętny okres ochrony prawa autorskiego wynosił w 1973 roku zaledwie 32,2 roku. W wyniku zniesienia wymogu odnawiania, przeciętny okres ochrony prawa autorskiego jest obecnie równy maksymalnemu okresowi ochrony. W ciągu 30 lat średni okres ochrony uległ więc potrojeniu – z 32,2 roku do 95 lat."